Kilit Noktalar
· Ethereum ağı, Proof of Work (PoW) olan mutabakat algoritmasının Proof of Stake (PoS) olarak değiştirilmesini kapsayan Birleşme adı verilen kritik bir yükseltme sürecinden geçti. Yükseltme, blok zinciri platformunu daha ölçeklenebilir, güvenli ve merkezi olmayan hale getirmek anlamına gelmekteydi.
· 6 Eylül 2022 tarihinde Beacon Zincirindeki başarılı Bellatrix yükseltmesi ile startı verildi. Ardından, 15 Eylül tarihinde Paris yükseltmesinin bir parçası olarak, Birleşme tamamlandı ve Ethereum başarılı bir şekilde bir PoS ağına geçiş yaptı.
· Ethereum'un PoS'a geçişinin akabinde, ağdaki madencilerin yerini doğrulayıcılar aldı. Doğrulayıcıların, ağda yeni bloklar oluşturmaya ve kontrol etmeye katkıda bulunmak için belirli bir miktarda Eter (ETH) tutmaları gerekmektedir. Doğrulayıcılar, çalışmaları karşılığında, yeni basılmış ETH cinsinden ödüller almaktadır. An itibariyle, bir doğrulayıcı PoS havuzundaki aktif varlıklarından %4 - 4,5 gelir elde etmeyi umabilir.
· Ethereum'un bir sonraki önemli yükseltmeleri, akıllı sözleşmeler için birden fazla programlama dilini destekleyecek olan yeni bir EVM'ye (Ethereum Sanal Makinesi) geçiş ve sahteciliğin tanıtılmasını içerecektir.
Birleşme Ne Zaman Gerçekleşti?
İlk olarak Ethereum ekibi, Beacon Zinciri adında, ana ağdan ayrı bir ağ piyasaya sürdü. ETH stake etmek için akıllı bir sözleşme, kullanıcıların fonlarını kilitlemelerine olanak tanıyan bu zincire gömüldü. 29 Ağustos 2022 itibariyle, Beacon Zinciri bünyesinde 13,47 milyon ETH sahibi 420.000'den fazla doğrulayıcı vardı.
Mecburi Çatallanma, 6 Eylül'de Beacon Zincirindeki Bellatrix yükseltmesi ile başladı ve 15 Eylül'de Birleşme aktifleştirildi.
Mecburi Çatallanma sonrasında, Beacon blok zinciri Ethereum ana ağı haline geldi; depozit sözleşmesindeki kayıt verileri ve fonlar olduğu gibi bırakıldı.
ETH Ne Zaman Unstake Edilebilir?
Birleşme öncesinde Beacon Zincirindeki stake etme sözleşmesine ETH göndermek, Birleşme etkinleştirilene kadar fonlarınızı kilitlemenize izin verdiğiniz anlamına gelmekteydi. An itibariyle, Şangay yükseltmesi tamamlanana kadar kilitleme süresi ikinci bir 6 -12 ay daha uzatılmıştır. Bununla birlikte, doğrulayıcılar Birleşmeden hemen sonra ETH ödüllerini toplamaya başladılar.
Ethereum neden Proof of Stake modeline geçiş yaptı?
Ethereum, Birleşme öncesinde bloklar oluşturmak için Proof of Work algoritmasını kullanmaktaydı. Proof of Work algoritması ciddi miktarda enerji maliyetleri gerektirmekte olup ağa ölçeklenebilirlik sınırlamaları getirmekteydi. Buna ek olarak, PoW madenciliği, madencilerin pahalı donanımlara yatırım yapmalarını ve bunların sürdürülebilmesini gerektirdi ki bu da giriş bariyerinin çıtasını yükseltmekteydi. Birleşme, dolayısıyla bu sorunları ele aldı ve Ethereum blok zinciri trilemmasını çözüme kavuşturmaya yaklaştı.
Haziran 2022 itibariyle, Ethereum blok zincirinin enerji tüketimi yıllık 112 TWh düzeyindeydi ve bu da orta ölçekli bir ülkenin tüketimiyle karşılaştırılabilir bir miktardı. Madencilik yerini stakinge bıraktıktan sonra bu gösterge %99,95 oranında düşüş sergiledi. Geliştiriciler, artık bir düğümün normal bir PC ile aynı miktarda elektriğe gereksinim duyduğunu öne sürmekteler.
Yükseltmenin bir başka önemli sonucu da artan güvenliktir: Ethereum artık davetsiz misafirlerin saldırılarını daha etkili bir şekilde püskürtebilir. Yeni mutabakat algoritması önemli miktarda fonun kilitlenmesini gerektirmekte olup doğrulayıcılar dürüst hareket etmezlerse fonlarını kaybedebilirler.
Son olarak, Ethereum'un ölçeklenebilirlik açısından planlanan yükseltmeleri algoritmada değişiklik yapılmaksızın mümkün olmayacaktır.
Proof of Stake ve Ethereum
Proof of Stake algoritması, doğrulayıcı oyunun ağırlığının, stake edilen coin sayısına bağlı olduğunu göz önünde bulundurmaktadır. Kilitli Ether miktarı düğümün ödülünü belirler. Bu esnada, bir doğrulayıcı olmak için, en az 32 ETH yatırmak gerekmektedir.
Hesaplamaları optimize etmek için, staking katılımcıları ayrı gruplara – komitelere – ayrılmaktadır. Tipik olarak 128 ila 2.048 doğrulayıcı içermekte olup birbirleriyle bloklar halinde birleştirilebilirler.
Güncellenen Ethereum'da, mutabakat prosedürü her biri yaklaşık 6,4 dakika süren dönem olarak adlandırılan kısımlara bölünecektir. Bu aralıklar her biri 12 saniye olmak üzere 32 zaman aralığına bölünmektedir. Belirtilen süre zarfında bir blok oluşur. Komite grupları zaman aralıkları arasında dağıtılır ve zincir elemanlarını oluştururlar.
Seçilen doğrulayıcı bloğu önerir ve diğerleri de bunu oylar. Oyların çoğunluğunu aldıktan sonra blok zincirine dahil edilir. Her turda komite üyeleri baştan karılır. Gruplar ve üyelerinin maksimum sayısı, Ethereum'un 134,2 milyon ETH'ye eşit olan maksimum emisyonuna bağlıdır.
Staking Karlılığı
Ethereum ağındaki doğrulayıcının komisyonu iki bölümden oluşur: prim ve temel. Proof of Stake'e (PoS) geçtikten sonra, sabit bir blok ödülü geçmişten kalma bir hatıra halini aldı. Artık, doğrulayıcıların gelirleri ETH'nin ek emisyonunu baz almakta olup, bu da her dönemi dinamik olarak değiştirmektedir. Yeni coinlerin yıllık emisyonunun büyüklüğü, stake edilmiş fonların toplamına göre hesaplanacaktır.
Staking Ödülleri, Ağustos 2022'nin sonunda, Beacon Zinciri doğrulayıcılarının yılda %4,5 gelir elde ettiğini ve fonları devralan hissedarların yaklaşık %4 kazandığını bildirmektedir. Nanse analistlerinin elde ettiği done üzere, tüm stake edilen Ethereum coinlerinin %60'ından fazlası dört platform tarafından kontrol edilmektedir: Binance, Coinbase, Kraken ve Lido Finance.
Messari analisti Tom Dunleavy, Birleşme'nin ETH staking gelirlerini artıracağını, bunun da yılda %7 ila %13 arasında değişkenlik göstereceğini ancak zamanla azalacağını öne sürmektedir.
Birleşme Sonrası ETH Fiyatı
Çoğu uzman, Birleşme'nin kripto para piyasasını etkileyeceği konusunda hemfikir. Glassnode'a göre, Ethereum tabanlı türev varlık yatırımcıları Eylül 2022'deki ETH fiyatı hakkında olumlu bir bakış açısına sahiptir. OI göstergelerinin yanı sıra aramaların ve satışların oranına dayanarak, yatırımcılar 2.200 dolar ila 5.000 dolar arasında bir fiyat aralığını öngörüyorlar. Eski BitMEX CEO'su Arthur Hayes ETH'nin 3.000 dolara yükseleceğine inanıyor.
Chainalys araştırmacıları, Birleşme sonrasında Ethereum'un fiyatının kripto para piyasasının geri kalanından farklı bir dinamik gösterebileceğine dikkat çekiyorlar.
Ethereum hala ETH büyümesine katkıda bulunacak deflasyonal bir yakma mekanizmasına sahip olacaktır. Ve de Eter'in kurumsal yatırımcılar tarafından artan bir şekilde benimsenmesi de bir başka olumlu faktördür. Bunların yanı sıra, elinde ETH bulunduran balina sayısı da artış göstermiştir.
Ethereum Madencileri ve PoW Çatallanması
Birleşme, Ethereum madenciliğini sözümona zor bomba nedeniyle daha da imkansız hale getirmişti. Sonuç olarak, bazı madenciler, Ethereum'un mimari açıdan “atası” olan son derece yakın eski bir çatallanması olan Ethereum Classic'e (ETC) yönelebilirler. Bununla birlikte, çok daha düşük bir hash oranına ve genel aktiviteye sahiptir.
Ravencoin (RVN), evvelden ETH madencileri olanlar için başka bir seçenektir. Coin, Eylül ayının ilk iki haftasında %100 üzerinde bir fiyat artışı göstermiştir.
Ethereum topluluğunun küçük bir kısmı – madenciler ve ekipman üreticileri – PoW algoritmasını kurtarmak için bir çatallanma başlatmayı planlıyorlar. Chandler Goh'un önerisine göre, projeye Ethereum PoW (ETHW) adı verilebilir. Mainnet çatallanmasının piyasaya sürülmesi, Birleştme'nin etkinleştirilmesinden sonraki 24 saat içinde gerçekleşmelidir.
Bu arada yatırımcılar proje üzerine bahse girmezler. Eylül ayının ortalarına gelindiğinde ETHW vadeli işlemler fiyatı şimdiden 30 dolar düzeyine kadar gerilemişti. Uniswap, Chainlink, Ethermine ve OpenSea gibi bir takım büyük projeler, Ethereum PoW çatallanmasını desteklemeyi zaten geri çevirmişlerdi.
ETH sahiplerinin ETHW çatallanma kripto para biriminden bir miktar airdrop almaları muhtemel olacaktır ve de Binance ve Bybit ücretsiz coin dağıtma niyetindeki olduklarını daha önceden duyurmuşlardı. Aynı şey 2017 yılında sert bir çatallanma sonrasında Bitcoin'den ayrılan Bitcoin Cash'te de gerçekleşmişti.
Birleşme sonrasında ETHW fiyatı 15 dolar bandının altına geriledi ve yeni ağ zorluklarla karşı karşıya geldi. Bu yazının kaleme alınması esnasında, ETHW'nin geleceği hala belirsizlik taşımakta olup büyük merkezileştirilmiş borsalar kendisini destekleyip desteklemeyeceklerine dair nihai kararlarını henüz açıklamadılar.
Diğer Güncellemeler
Ethereum yol haritası, blok zincirinin ölçeklenebilirliğini artırmak için kullanılan bir teknoloji olan yatay bölümleme uygulamayı içerir. Yatay bölümleme, ortak bir veritabanını parçalara bölme işlemidir. Bu güncelleme, kayıt defterinin boyutundaki önemli bir artışa rağmen, Ethereum ağının da yükle birlikte büyümesini mümkün kılacaktır.
Beacon Zinciri, doğrulayıcıların çalışmalarını ve bunların parçalar arasındaki dağılımını koordine etmeyi mümkün kılmaktadır. Algoritma, segment senkronizasyonunu uygular ve ağın mevcut durumu hakkındaki bilgilere erişimi açar. Güncellenen ana ağın düğümleri, blok zincirinin bir kısmını depolayacak olup özel algoritmalar da verilerin geçerliliğini doğrulayacaktır.
Yatay bölümleme, donanım gereksinimlerini azaltacak ve düğümün dizüstü bilgisayarlarda ve akıllı telefonlarda dahi çalışmasına izin verecektir. Güncelleme 2023 için planlandı, ancak son tarih PoS geçişinin etkinliğine bağlı.
Yatay bölümlemeden sonraki adım, akıllı sözleşmeler oluşturmak için çeşitli programlama dillerini destekleyecek yeni bir Ethereum WebAssembly sanal makinesinin (ewasm) devreye alınması olacaktır. Ewasm, Ethereum'u daha verimli hale getirmeyi amaçlamakta olup nihayetinde de Ethereum Sanal Makinesinin (EVM) yerine geçecektir.
